home
Nederlands
Zwevende kogel
Engels
floating sphere
Een probleem met twee oplossingen
Veel magneten zijn voldoende sterk om er een andere magneet of een stalen kogel mee op te tillen.
Als je dat probeert, merk ja al snel dat in beide
gevallen de aantrekkingskracht (of afstoting tussen gelijke polen van twee magneten) groter wordt naar mate de onderlinge afstand kleiner wordt.
Het lukt zo nooit om een kleine magneet of kogel te laten zweven
door hem onder een sterke magneet te hangen.
Ook met magnetische afstoting lukt het niet.
Probeer het maar.
Hoe moet het dan wel? Het kan op twee manieren.
Diamagnetisme
Ten eerste bestaan er niet-magnetische materialen die een magneet afstoten als die dichterbij komt.
Die stoffen zoals bismuth en bepaalde vormen van koolstof heten
diamagnetisch
.
Materialen die door een magneet worden aangetrokken, zoals ijzer en nikkel (een
oud dubbeltje) heten
ferromagnetisch
.
Ferrum
is het latijnse word voor ijzer.
Dat is mooi en er bestaat een leuk filmpje van een zwevend magneet.
http://www.youtube.com/watch?v=dTXshrNsD-8&feature=fvsr
Maar je kunt zo geen stalen kogel laten zweven.
Met een rietje kun je de zwevende magneet aan het draaien brengen, maar
hij staat weer snel stil door de luchtweerstand.
Een kogel blijft veel langer draaien. Daarvoor gebruiken we de tweede oplossing.
Electromagneet
Gebruik geen vaste magneet maar een electromagneet.
Voor het magnetisch veld maakt het niet uit. Maar nu kun je door de stroom
electronisch te regelen ervoor zorgen dat de aantrekkingskracht minder wordt als de afstand te klein wordt
en groter wordt als de afstand te groot wordt.
Die afstand meet je met een lichtbundel. Het resultaat is een kogel die
lijkt te zweven boven die lichtbundel.
Ook deze kogel met een diameter van 9½ mm kun je door er met een rietje
langs te blazen laten draaien. Dat is echter bijna niet te zien omdat de
kogel spiegelend glad is.
Daarom heb ik ook een kogel met een vlek nagellak. Dan zie je de kogel wel draaien.
Het duur een hele tijd voor hij weer stilstaat. Tenzij hij uit de bocht
vliegt, wat soms gebeurt. Om hem op te vangen is een aluminium ring
aangebracht.
home (English)
Nederlands